Nội chiến Nga
cuộc nội chiến giữa nhiều phe phái chính trị ở Nga (1917–1923)
Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. |
Nội chiến Nga (tiếng Nga: Гражданская война в России; Grazhdanskaya voyna v Rossii) kéo dài từ ngày 7 tháng 11 (25 tháng 10 theo lịch Nga cũ) năm 1917 đến tháng 10 năm 1922, xảy ra sau cuộc cách mạng tháng 10.[6]
| Nội chiến Nga | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Một phần của Cách mạng Nga và hậu quả của Thế chiến thứ nhất | ||||||||
 Theo chiều kim đồng hồ từ trên bên trái:
| ||||||||
| ||||||||
| Tham chiến | ||||||||
Cũng gồm:
|
Cũng gồm:
| Cũng gồm:
| ||||||
|
Cũng gồm:
|
Hiệp đồng:
| ||||||
| Chỉ huy và lãnh đạo | ||||||||
  Vladimir Lenin Lev Trotsky Jukums Vācietis Yakov Sverdlov Sergey Kamenev Nikolai Podvoisky Iosif Stalin Yukhym Medvedev Vilhelm Knorin Alexander Krasnoshchyokov |  Alexander Kerensky  Alexander Kolchak  Lavr Kornilov † Anton Denikin Pyotr Wrangel Nikolai Yudenich Grigory Semyonov Yevgeny Miller Pyotr Krasnov R. von Ungern |  Józef Piłsudski C.G.E. Mannerheim Symon Petliura Konstantin Päts Jānis Čakste Antanas Smetona S. Tikhonov Noe Zhordania A. Khatisian Nasib Yusifbeyli | ||||||
 Vladimir Volsky Maria Spiridonova Nykyfor Hryhoriv † Nestor Makhno Stepan Petrichenko…và nhiều nhân vật khác |  Otani Kikuzo Edmund Ironside William S. Graves Radola Gajda Maurice Janin…và nhiều nhân vật khác |  H. von Eichhorn † Nuri Pasha Jan Sierada Pavlo Skoropadskyi P. Bermondt-Avalov…và nhiều nhân vật khác | ||||||
| Lực lượng | ||||||||
|
Ở từng địa phương:
Cũng gồm:
|
Cũng gồm:
Cũng gồm:
| ||||||
.svg){kind=small}
Bối cảnh
Diễn biến
Chú thích
- ^ Giai đoạn chính kết thúc ngày 25 tháng 10 năm 1922. Các cuộc nổi dậy chống Bolshevik tiếp diễn ở Trung Á và ở Viễn Đông xuyên suốt thập niên 20 và 30.
- ^ Chiến tranh Xô viết-Ba Lan.
- ^ Nội chiến Phần Lan
- ^ Chiến tranh Ba Lan-Xô viết
- ^ Phong trào Basmachi
- ^ Liên kết với Bolshevik cho tới Tháng 3 năm 1918 nhưng chia tách sau khi Hiệp ước Brest-Litovsk được ký kết. Hầu hết đảng viên SR tả khuynh chống lại phái Bolshevik sau đó, song một số ít vẫn theo Bolshevik.
- ^ Liên minh với phái Bolshevik cho tới năm 1919; về sau chống lại.
- ^ Liên minh với phái Bolshevik cho tới năm 1920; về sau chống lại.
- ^ Nhật Bản đóng quân tại Bắc Sakhalin cho tới năm 1925.
- ^ Liên minh chính thức với Quốc gia Nga và không chính thức với Đế quốc Đức
Tham khảo
- ^ Mawdsley, Evan (2007). The Russian Civil War. New York: Pegasus Books. ISBN 9781681770093.
- ^ Последние бои на Дальнем Востоке. М., Центрполиграф, 2005.
- ^ Erickson 1984, tr. 763.
- ^ Belash, Victor & Belash, Aleksandr, Dorogi Nestora Makhno, p. 340
- ^ Damien Wright, Churchill's Secret War with Lenin: British and Commonwealth Military Intervention in the Russian Civil War, 1918–20, Solihull, UK, 2017, pp. 394, 526–528, 530–535; Clifford Kinvig, Churchill's Crusade: The British Invasion of Russia 1918–1920, London 2006, ISBN 1-85285-477-4, p. 297; Timothy Winegard, The First World Oil War, University of Toronto Press (2016), p. 229
- ^ Mawdsley, pp. 3, 230
Thư mục
- Benvenuti, Francesco (1988). The Bolsheviks and the Red Army, 1918-1922 [Đảng Bolshevik và Hồng quân, 1918-1922]. Christopher Woodall biên dịch. New York và New Rochelle: Nhà xuất bản Đại học Cambridge. ISBN 0-521-25771-9.
- Bubnov, A.S.; Kamenev, S.S.; Tukhachevsky, M.N.; Eideman, R.P. (2020). The Russian Civil War, 1918–1921: An Operational-Strategic Sketch of the Red Army's Combat Operations [Nội chiến Nga, 1918–1921: Một phác thảo chiến lược về các chiến dịch quân sự của Hồng quân]. Richard W. Harrison biên dịch. Hoa Kỳ: Casemate Publishers. ISBN 9781952715051.
- Budnitskii, Oleg (2012). Russian Jews Between the Reds and the Whites, 1917-1920 [Người Do Thái Nga giữa Hồng phái và Bạch phái, 1917-1920]. Timothy J. Portice biên dịch. Hoa Kỳ: Nhà xuất bản Đại học Pennsylvania. ISBN 9780812208146.
- Bullock, David (2012). The Russian Civil War 1918–22 [Nội chiến Nga 1918–22]. Anh: Bloomsbury Publishing. ISBN 9781846038044.
- Brovkin, Vladimir N. (1994). Behind the Front Lines of the Civil War: Political Parties and Social Movements in Russia, 1918-1922 [Phía sau tiền tuyến của cuộc Nội chiến: Các đảng chính trị và phong trào xã hội ở Nga, 1918-1922]. New Jersey: Nhà xuất bản Đại học Princeton. ISBN 0-691-03278-5.
- Carley, Michael Jabara (1983). Revolution and Intervention: The French Government and the Russian Civil War 1917-1919 [Cách mạng và can thiệp: Chính phủ Pháp và Nội chiến Nga 1917-1919]. Canada: Nhà xuất bản Đại học McGill-Queen. ISBN 0-7735-0408-7.
- Engelstein, Laura (2018). Russia in Flames: War, Revolution, Civil War, 1914-1921 [Nga trong biển lửa: Chiến tranh, Cách mạng, Nội chiến, 1914-1921]. Anh: Nhà xuất bản Đại học Oxford. ISBN 9780199794218.
- Foglesong, David S. (1995). America's Secret War Against Bolshevism: U.S. Intervention in the Russian Civil War, 1917-1920 [Cuộc chiến bí mật của Mỹ chống lại chủ nghĩa Bolshevik: Can thiệp của Hoa Kỳ trong Nội chiến Nga, 1917-1920]. Hoa Kỳ: Nhà xuất bản Đại học North Carolina. ISBN 9781469611136.
- Foley, Michael (2018). Russian Civil War: Red Terror, White Terror, 1917–1922 [Nội chiến Nga: Khủng bố Đỏ, Khủng bố Trắng, 1917–1922]. Anh: Pen & Sword Books. ISBN 9781526728623.
- Holquist, Peter (2002). Making War, Forging Revolution: Russia’s Continuum of Crisis, 1914-1921 [Gây chiến, rèn cách mạng: Dãy khủng hoảng của Nga, 1914-1921]. Hoa Kỳ: Nhà xuất bản Đại học Havard. ISBN 9780674009073.
- Kenez, Peter (2008). Red Advance, White Defeat: Civil War in South Russia, 1919–1920 [Hồng phái tiến bước, Bạch phái lui bước: Nội chiến ở Nam Nga, 1919–1920]. Hoa Kỳ: New Academia Publishing. ISBN 9781955835176.
- Khodjakov, Mikhail V. (2014). Alex Lane (biên tập). Money of the Russian Revolution, 1917-1920 [Tiền tệ của Cách mạng Nga, 1917-1920]. Anh: Cambridge Scholars Publisher. ISBN 9781443871471.
- Laruelle, Marlene; Karnysheva, Margarita (2020). Memory Politics and the Russian Civil War: Reds Versus Whites [Chính trị ký ức và Nội chiến Nga: Hồng phái đấu Bạch phái]. Anh: Bloomsbury Publishing. ISBN 9781350149977.
- Lincoln, W. Bruce (1989). Red Victory: A History of the Russian Civil War [Chiến thắng Đỏ: Một lịch sử của Nội chiến Nga]. Hoa Kỳ: Simon and Schuster. ISBN 0-671-73286-2.
- Mawdsley, Evan (2008). The Russian Civil War [Nội chiến Nga]. Anh: Birlinn. ISBN 9781843410416.
- Moffat, I. (2015). The Allied Intervention in Russia, 1918-1920: The Diplomacy of Chaos [Can thiệp của Đồng minh tại Nga, 1918-1920: Ngoại giao hỗn loạn]. Anh: Palgrave Macmillan. ISBN 9781137435736.
- Murphy, A.B.; Swain, Geoffrey; Myshov, N.A.; Butt, V.P. (2016). The Russian Civil War: Documents from the Soviet Archives [Nội chiến Nga: Tư liệu từ kho lưu trữ Xô viết]. Anh: Palgrave Macmillan UK. ISBN 9781349250264.
- Novikova, Li︠u︡dmila Gennadʹevna (2018). An Anti-Bolshevik Alternative: The White Movement and the Civil War in the Russian North [Một phương án thay thế chống Bolshevik: Phòng trào Bạch vệ và Nội chiến ở Bắc Nga]. Hoa Kỳ: Nhà xuất bản Đại học Wisconsin. ISBN 9780299317409.
- Pereira, Norman G. O. (1996). White Siberia: The Politics of Civil War [Siberia Trắng: Chính trị của Nội chiến]. Buffalo, Hoa Kỳ: Nhà xuất bản Đại học McGill-Queen. ISBN 9780773513495.
- Rabinowitch, Alexander (2008). The Bolsheviks in Power: The First Year of Soviet Rule in Petrograd [Đảng Bolshevik lên cầm quyền: Năm đầu tiên của chính quyền Xô viết tại Petrograd]. Hoa Kỳ: Nhà xuất bản Đại học Indiana. ISBN 9780253220424.
- Raleigh, Donald J. (2021). Experiencing Russia's Civil War: Politics, Society, and Revolutionary Culture in Saratov, 1917-1922 [Trải nghiệm Nội chiến Nga: Chính trị, Xã hội, và Văn hóa cách mạng ở Saratov, 1917-1922]. Hoa Kỳ: Nhà xuất bản Đại học Princeton. ISBN 9781400843749.
- Richard, Carl J. (2013). When the United States Invaded Russia: Woodrow Wilson's Siberian Disaster [Khi Hoa Kỳ xâm lược Nga: Thảm họa Siberia của Woodrow Wilson]. New York: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1-4422-1990-8.
- Ryan, James (2012). Lenin's Terror: The Ideological Origins of Early Soviet State Violence [Khủng bố của Lenin: Nguồn gốc ý thức hệ của bạo lực nhà nước Xô viết sơ kỳ]. London và New York: Routledge. ISBN 978-0-415-67396-9.
- Smele, Jonathan (2016). The "Russian" Civil Wars, 1916-1926: Ten Years That Shook the World [Các cuộc nội chiến "Nga", 1916-1926: Mười năm rung chuyển thế giới]. Anh: Nhà xuất bản Đại học Oxford. ISBN 9780190613211.
- —— (2015). Historical Dictionary of the Russian Civil Wars, 1916-1926 [Từ điển lịch sử về Nội chiến Nga, 1916-1926]. Anh: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 9781442252813.
- Smith, S. A. (2017). Russia in Revolution: An Empire in Crisis, 1890 to 1928 [Nước Nga Cách mạng: Một đế chế lâm khủng hoảng, 1890 tới 1928]. Anh: OUP Oxford. ISBN 9780191054044.
- Swain, Geoffrey (2013). The Origins of the Russian Civil War [Các nguồn gốc của Nội chiến Nga]. Anh: Taylor & Francis. ISBN 9781317899129.
- Wade, Rex A. (2001). The Bolshevik Revolution and Russian Civil War [Cách mạng Bolshevik và Nội chiến Nga]. Anh: Bloomsbury Academic. ISBN 9780313299742.
- Wright, Damien (2017). Churchill's Secret War With Lenin: British and Commonwealth Military Intervention in the Russian Civil War, 1918–20 [Cuộc chiến bí mật của Churchill với Lenin: Vương quốc Anh và can thiệp quân sự của Khối Thịnh vượng chung trong Nội chiến Nga, 1918–20]. Anh: Helion Limited. ISBN 9781913118112.
Liên kết ngoài
| Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Nội chiến Nga. |
- "BBC History of the Russian Revolution" (ngày 3 tháng 2 năm 2007)
- "Russian Civil War" Lưu trữ 2010-12-05 tại Wayback Machine (Spartacus History, downloaded ngày 3 tháng 1 năm 2006)
- "Russian Civil War Polities" (World Statesmen.org, downloaded ngày 16 tháng 2 năm 2007)